อาการผีอำ

 

อาการผีอำ

อัมพาตจากการนอนหลับเป็นภาวะที่มีลักษณะเป็นอัมพาตชั่วคราวของร่างกายในช่วงเปลี่ยนผ่านระหว่างความตื่นตัวและการนอนหลับ เป็นปรากฏการณ์ที่พบได้บ่อย โดยส่งผลกระทบต่อประชากรมากถึง 8% ในช่วงหนึ่งของชีวิต อาจเป็นประสบการณ์ที่น่าวิตก มักจะมาพร้อมกับภาพหลอนที่สดใสและน่ากลัว


อัมพาตที่เกี่ยวข้องกับการนอนหลับเป็นอัมพาตเกิดขึ้นในช่วงการนอนหลับอย่างรวดเร็ว (REM) ซึ่งเป็นช่วงที่สมองมีการใช้งานและการฝันมักจะเกิดขึ้น อย่างไรก็ตาม ร่างกายยังคงอยู่ในสภาพกล้ามเนื้อ atonia หรืออัมพาต เพื่อป้องกันการกระทำที่ผิดไปจากความฝัน ในบุคคลที่มีภาวะอัมพาตจากการนอนหลับ กล้ามเนื้อ atonia นี้จะยังคงตื่นตัว ส่งผลให้ไม่สามารถเคลื่อนไหวหรือพูดได้ชั่วคราว


ในช่วงที่เป็นอัมพาตขณะหลับ บุคคลนั้นอาจมีอาการประสาทหลอนอย่างชัดเจน ซึ่งเรียกว่าอาการประสาทหลอนแบบสะกดจิตหรือสะกดจิต สิ่งเหล่านี้อาจรวมถึงความรู้สึกทางสายตา การได้ยิน หรือสัมผัสที่สดใส เช่น การเห็นเงาหรือตัวเลข การได้ยินเสียงหรือเสียงรบกวน หรือความรู้สึกกดทับที่หน้าอก ภาพหลอนเหล่านี้สามารถสร้างความวิตกอย่างมากและมักจะเพิ่มความรู้สึกหวาดกลัวที่เกี่ยวข้องกับอาการอัมพาตขณะหลับ


มีหลายปัจจัยที่สามารถนำไปสู่การพัฒนาของการนอนหลับเป็นอัมพาต หนึ่งในสิ่งที่พบบ่อยที่สุดคือการหยุดชะงักของวงจรการนอนหลับปกติ ซึ่งอาจเกิดจากหลายปัจจัย รวมทั้งการนอนไม่หลับ ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ หรือตารางการนอนที่ผิดปกติ บุคคลที่อดนอนก็มีแนวโน้มที่จะเป็นอัมพาตจากการนอนหลับเช่นกัน


ปัจจัยอีกประการหนึ่งที่สามารถนำไปสู่การเป็นอัมพาตขณะหลับคือการใช้ยาบางชนิด เช่น ยากล่อมประสาทหรือยาระงับประสาท ยาเหล่านี้สามารถรบกวนวงจรการนอนหลับปกติ นำไปสู่ความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นของการนอนหลับเป็นอัมพาต


เงื่อนไขทางการแพทย์บางอย่างสามารถนำไปสู่การเป็นอัมพาตขณะหลับได้ ตัวอย่างเช่น ผู้ที่มีภาวะเฉียบขาด ซึ่งเป็นโรคเกี่ยวกับการนอนหลับที่มีลักษณะง่วงนอนมากเกินไปในตอนกลางวัน มักจะมีอาการนอนหลับเป็นอัมพาต ในทำนองเดียวกันผู้ที่เป็นไมเกรนอาจมีแนวโน้มที่จะเป็นอัมพาตขณะหลับ


เป็นมูลค่าการกล่าวขวัญว่าอาการอัมพาตจากการนอนหลับไม่ใช่ภาวะที่เป็นอันตราย และมักจะหายได้เองภายในไม่กี่นาทีถึงหนึ่งชั่วโมง ในบางกรณี สามารถรักษาได้ด้วยการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิต เช่น รักษาตารางการนอนหลับให้เป็นปกติ นอนหลับให้เพียงพอ และหลีกเลี่ยงสารต่างๆ เช่น แอลกอฮอล์และนิโคตินที่สามารถรบกวนวงจรการนอนหลับตามปกติ

อย่างไรก็ตาม ในบางกรณี อาการอัมพาตขณะหลับอาจเป็นอาการของภาวะแฝงที่ร้ายแรงกว่า เช่น โรคลมหลับหรือโรคลมหลับ และอาจต้องได้รับการประเมินและรักษาเพิ่มเติมโดยผู้เชี่ยวชาญด้านการนอนหลับหรือนักประสาทวิทยา

สำหรับผู้ที่เป็นอัมพาตการนอนหลับซ้ำๆ และรุนแรง การบำบัดด้วยความรู้ความเข้าใจและพฤติกรรม (CBT) คือการรักษาที่สามารถช่วยลดความถี่และความรุนแรงของอาการต่างๆ ได้ การบำบัดนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อเปลี่ยนความคิด ความเชื่อ และพฤติกรรมของบุคคลที่เกี่ยวข้องกับการนอนหลับและอาการอัมพาตขณะหลับ และอาจรวมถึงเทคนิคต่างๆ เช่น การผ่อนคลาย การสร้างภาพ และการศึกษาสุขอนามัยการนอนหลับ

โดยสรุป อาการอัมพาตขณะหลับเป็นภาวะทั่วไปที่มีลักษณะเป็นอัมพาตชั่วคราวของร่างกายในช่วงเปลี่ยนผ่านระหว่างความตื่นตัวและการนอนหลับ มันสามารถมาพร้อมกับภาพหลอนที่สดใสและน่ากลัว เป็นอาการทั่วไปที่ส่งผลกระทบต่อ 8% ของประชากร ไม่เป็นอันตรายและมักจะหายได้เอง อาจเกิดจากปัจจัยในการดำเนินชีวิต เช่น การนอนไม่หลับหรือตารางการนอนที่ผิดปกติ และยาหรือสภาวะทางการแพทย์บางอย่าง สำหรับผู้ที่เป็นอัมพาตจากการนอนหลับซ้ำๆ และรุนแรง การบำบัดด้วยความรู้ความเข้าใจและพฤติกรรมเป็นวิธีการรักษาที่สามารถช่วยลดความถี่และความรุนแรงของอาการต่างๆ ได้ หากคุณมีอาการนอนเป็นอัมพาต ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพเพื่อแยกแยะเงื่อนไขและหารือเกี่ยวกับทางเลือกในการรักษาที่เป็นไปได้