Kennisgeving van het algemeen verbindend verklaren van de overeenkomst inzake de afvalbeheerbijdrage voor Matrassen, Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat

De Overeenkomst Matrassen is gesloten tussen de producenten en importeurs van consumentenmatrassen, zijnde IKEA B.V., Beter Bed Holding N.V., Koninklijke Auping B.V., Swiss Sense B.V. en Hilding Anders Netherlands B.V., en Stichting Matrasrecycling Nederland.

Het verzoek is ingediend door Stichting Matrasrecycling Nederland en de betreffende producenten en importeurs. Deze producenten en importeurs brengen een belangrijke meerderheid van de consumentenmatrassen in de handel.

Alle producenten en importeurs van consumentenmatrassen zullen gehouden zijn de afvalbeheerbijdrage af te dragen.

De afvalbeheerbijdrage voor het eerste jaar zal naar schatting 2,50 euro exclusief BTW per matras gaan bedragen. Hierbij wordt vooralsnog geen onderscheid gemaakt in type, gewicht of toepassing van een matras.

Producenten en/of importeurs die per jaar 200 of minder matrassen voor consumenten in de handel brengen worden vrijgesteld van het afdragen van de afvalbeheerbijdrage door het doen van een nihil opgave.

Het definitieve besluit en bijbehorende stukken liggen de eerste werkdag na de dag van publicatie van het besluit in de Staatscourant gedurende zes weken ter inzage bij Rijkswaterstaat Leefomgeving, afdeling Afval Circulair, Griffioenlaan 2, 3526 LA te Utrecht. U dient vooraf echter wel een afspraak te maken (email: producentenverantwoordelijkheid@rws.nl).

Tevens is er de mogelijkheid het dossier per e-mail te ontvangen via een verzoek aan producentenverantwoordelijkheid@rws.nl.

De Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat

neemt het volgende in overweging:

• 1. Stichting Matras Recycling Nederland, IKEA B.V., Beter Bed Holding N.V, Koninklijke Auping B.V., Swiss Sense B.V. en Hilding Anders Netherlands B.V. hebben op 20 juli 2021 een verzoek tot algemeen-verbindend-verklaring als bedoeld in artikel 15.36 van de Wet milieubeheer (hierna: Wm) van de Overeenkomst inzake de afvalbeheerbijdrage voor matrassen (hierna: Overeenkomst matrassen) ingediend.

  De Overeenkomst matrassen is gesloten tussen (hierna: Ondertekenaars):

  • • Stichting Matras Recycling Nederland, statutair gevestigd te Utrecht, met adres Westerhoutpark 10, 2012 JM Haarlem, met Kamer van Koophandelnummer 82098646;

  • • IKEA B.V., statutair gevestigd te Haarlem, met adres Laan van Decima 1, 2031 CX Haarlem, met Kamer van Koophandelnummer 33166333;

  • • Beter Bed Holding N.V., statutair gevestigd te Uden, met adres Linie 27, 5405 AR Uden, met Kamer van Koophandelnummer 16040335;

  • • Koninklijke Auping B.V., statutair gevestigd te Deventer, met adres Maagdenburgstraat 26, 7421 ZC Deventer, met Kamer van Koophandelnummer 36729801;

  • • Swiss Sense B.V., statutair gevestigd te Uden, met adres Jagersveld 15, 5405 BW Uden, met Kamer van Koophandelnummer 77165620; en

  • • Hilding Anders Netherlands B.V., statutair gevestigd te Vroomshoop, met adres Linderveld 5, met Kamer van Koophandelnummer 20517785.

  De algemeen-verbindend-verklaring (hierna: avv) wordt aangevraagd door de ondertekenaars voor een periode van vijf jaar.

• 2. Met betrekking tot de behandeling van het verzoek is de in titel 15.10 van de Wm en afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht voorgeschreven procedure gevolgd. Het verzoek, het ontwerpbesluit en de overige van belang zijnde stukken hebben van 13 september 2021 tot en met 25 oktober 2021 ter inzage gelegen bij Rijkswaterstaat, afdeling Afval Circulair, Griffioenlaan 2, 3526 LA te Utrecht. De kennisgeving over de terinzagelegging is op 10 september 2021 gepubliceerd in de Staatscourant (Stcrt-2021-41046). Naar aanleiding van het ontwerpbesluit zijn er 3 zienswijzen ontvangen. In onderdeel 8 van dit besluit wordt ingegaan op de inhoud van de ingediende zienswijzen. Naar aanleiding van de zienswijzen is het ontwerpbesluit op een aantal punten aangepast.

• 3. Het verzoek tot avv is getoetst aan titel 15.10 van de Wm en de Regeling verzoek algemeen verbindend verklaring overeenkomst afvalbeheerbijdrage (hierna: de Regeling). In de Regeling is aangegeven dat in een overeenkomst over een afvalbeheerbijdrage in ieder geval de volgende onderwerpen aan bod dienen te komen:

  • a. Op grond van artikel 2, eerste lid, onder a, van de Regeling dient in de overeenkomst de naam, adres, registratienummer bij de Kamer van Koophandel en desgevraagd statuten van degenen die partij zijn bij de overeenkomst en, indien van toepassing, van de producentenorganisatie te worden gegeven.

    De Overeenkomst matrassen bevat de namen, adressen en registratienummers bij de Kamer van Koophandel van de organisaties die partij zijn bij de overeenkomst.

  • b. Op grond van artikel 2, eerste lid, onder b, van de Regeling dient in de overeenkomst het product waarop de afvalbeheerbijdrage betrekking heeft te worden aangegeven.

    In artikel 4.1 van de Overeenkomst matrassen verplichten de ondertekenaars zich voor de door hen in de handel gebrachte consumentenmatrassen (hierna: matrassen) tot het afdragen van een afvalbeheerbijdrage. In artikel 1 van de Overeenkomst matrassen is een definitie voor matras opgenomen.

    In het verzoek is nog een nadere toelichting gegeven dat een matras of topper een minimale dikte heeft van 3 centimeter. Matrassen voor consumenten zijn eenpersoonsmatrassen, tweepersoonsmatrassen, baby- en kindermatrassen, eenpersoonstoppers of tweepersoonstoppers. Voorbeelden van matrassen die buiten de definitie vallen zijn bedrijfsmatig gebruikte matrassen (bijvoorbeeld in hotels, bungalowparken, ziekenhuizen, gevangenissen en opvangcentra), matrassen dunner dan 3 centimeter, matrasbeschermers, dekens en dekbedden, stoelkussens, luchtbedden en speel- of gymnastiekmatten.

  • c. Op grond van artikel 2, eerste lid, onder c, van de Regeling dienen in de overeenkomst de met de afvalbeheerstructuur te realiseren doelstellingen voor het afvalbeheer aan bod te komen, waarbij in ieder geval rekening wordt gehouden met de afvalhiërarchie.

    Voor het beheer van de afvalbeheerstructuur hebben ondertekenaars IKEA B.V., Beter Bed Holding N.V., Koninklijke Auping B.V., Swiss Sense B.V., Hilding Anders Netherlands B.V., en de vereniging CBM, de Stichting Matras Recycling Nederland opgericht (hierna: MRN).

    In artikel 2.1 van de Overeenkomst matrassen worden de doelen geformuleerd. De Overeenkomst matrassen heeft als doel dat in 2028 het aandeel matrassen dat gerecycled wordt minimaal 75% van het aantal in de handel gebrachte matrassen bedraagt. Inzet daarbij is om het recyclepercentage met ingang van 2021 in stappen van 5% per jaar te vergroten. Ondertekenaars gaan ervan uit dat het aantal matrassen als volgt zal verlopen:

    Tabel 1: prognose beschikbare matrassen voor recycling

    Jaar	2022	2023	2024	2025	2026	2027	2028
    Totaal matrassen	1.600.000	1.600.000	1.600.000	1.600.000	1.600.000	1.600.000	1.600.000
    Aandeel ingezameld en gerecycled.	880.000	880.000	880.000	960.000	1.040.000	1.120.000	1.200.000
    Percentage recycling	55%	55%	55%	60%	65%	70%	75%

  • d. Op grond van artikel 2, eerste lid, onder d, van de Regeling dient in de overeenkomst een omschrijving te worden gegeven van de wijze waarop producenten elkaar en bij de afvalbeheerstructuur betrokken actoren informeren over de afvalbeheerstructuur en de doelstellingen voor het afvalbeheer, bedoeld in artikel 2, onder c.

    In artikel 8 van de Overeenkomst matrassen is bepaald dat MRN jaarlijks openbaar en aan de Staatssecretaris verslag doet van haar activiteiten bij het publiceren van de financiële jaarstukken. Hierin wordt verslag gedaan over de behaalde resultaten over het voorgaande jaar, de afvalbeheerbijdrage en overige ontwikkelingen. MRN neemt tevens in de jaarrapportage informatie op over (mutaties van) haar deelnemers, financiële ontwikkelingen, informatie over het bestuur van de organisatie en de samenwerking met inzamelbedrijven, gemeenten en recyclingbedrijven.

    In de aanvraag is toegelicht dat MRN een website met informatie inricht,

    nieuwsbrieven en persberichten uitbrengt, alsmede interviews verzorgt. Ook zal zij zich inzetten om voorlichting af te stemmen met en tussen marktpartijen en gemeenten en hun belangenorganisaties, CBM (branchevereniging voor interieurbouw en meubelindustrie), INretail, RND, NVRD en VNG. De bedrijven zullen via de media en bij de verkooppunten de consument voorlichten.

  • e. Op grond van artikel 2, eerste lid, onder e, van de Regeling dient in de overeenkomst een omschrijving van de organisatorische en technische opzet van de afvalbeheerstructuur en daarbij betrokken actoren te worden gegeven.

    In artikel 3 van de Overeenkomst matrassen wordt de afvalbeheerstructuur beschreven. De ondertekenaars en de vereniging CBM hebben Stichting Matras Recycling Nederland (MRN) opgericht. In artikel 3.4 van de Overeenkomst matrassen is gegeven dat MRN namens de producenten de afvalbeheerstructuur organiseert voor consumentenmatrassen. In de voorziene afvalbeheerstructuur ontvangen gemeenten en innemende retailers van MRN een jaarlijks oplopende vergoeding voor droog en schoon ingezamelde matrassen welke aan gecertificeerde recyclebedrijven worden aangeboden. Artikel 3.5 van de Overeenkomst matrassen geeft aan dat MRN matrasrecyclingbedrijven certificeert die voldoen aan de door haar gestelde voorwaarden. In artikel 3.6 van de Overeenkomst matrassen is opgenomen dat gemeenten, milieustraten, producenten en retailers vrij zijn in het aangaan van contracten met gecertificeerde matrasrecyclingbedrijven. MRN accepteert de prijzen die in de markt door de partijen aan de gemeentes berekend worden.

  • f. Op grond van artikel 2, eerste lid, onder f, van de Regeling dient in de overeenkomst de financieel-economische opzet van de afvalbeheerstructuur en het mechanisme voor zelfbeheer met betrekking tot de financiële- en informatiehuishouding van die structuur te worden gegeven.

    In de voorziene afvalbeheerstructuur ontvangen gemeenten en innemende retailers van MRN een jaarlijks oplopende vergoeding voor droog en schoon ingezamelde matrassen welke aan gecertificeerde recyclebedrijven worden aangeboden. Deze vergoeding loopt op tot 100% in 2028. De recyclingkosten bestaan uit drie delen:

    • (1) huur van matrascontainers

    • (2) transportkosten naar het gecertificeerde recyclebedrijf

    • (3) poorttarief van het recyclebedrijf.

    De totale kosten van de afvalbeheerstructuur worden bekostigd uit de te betalen afvalbeheerbijdragen.

    Zie verder onderdeel 4 punt i voor een nadere toelichting op die financiële middelen die worden ingezet voor uitvoering van de afvalbeheerstructuur.

  • g. Op grond van artikel 2, eerste lid, onder g, van de Regeling dient in de overeenkomst de hoogte en de wijze van berekenen van de afvalbeheerbijdrage en, indien van toepassing, de wijze van differentiatie van deze bijdrage naar producten of groepen van soortgelijke producten, rekening houdend met duurzaamheid, de beoogde vorm van nuttige toepassing en de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen aan de orde te komen.

    In artikel 4.3 van de Overeenkomst matrassen is bepaald dat MRN het tarief voor de afvalbeheerbijdrage vaststelt, rekening houdend met verwachtingen omtrent kosten van de afvalbeheerstructuur en het aantal matrassen waarover afvalbeheerbijdrage wordt afgedragen in het betreffende jaar.

    In de statuten van MRN is geregeld dat in het bestuur besluiten worden genomen over het vaststellen van de hoogte van de afvalbeheerbijdrage en het goedkeuren van de begroting van de MRN. Deze besluiten worden in het bestuur genomen met een meerderheid die tenminste 66% van de uitgebrachte stemmen vertegenwoordigt. Deze dient zodanig te zijn samengesteld dat daaronder vier van de vijf partijen van de Overeenkomst matrassen met gezamenlijk meer dan 66% marktaandeel in aantallen zijn begrepen, gebaseerd op het totale aantal door alle partijen bij de Overeenkomst matrassen in het laatste door MRN geregistreerde jaar verkochte matrassen.

    De afvalbeheerbijdrage voor het eerste jaar zal naar schatting van de MRN 2,50 euro exclusief btw per matras gaan bedragen. Hierbij wordt vooralsnog geen onderscheid gemaakt in type, gewicht of toepassing van een matras. De afvalbeheerbijdrage loopt jaarlijks volgens de schatting van MRN op tot circa 8,65 euro per matras in 2028.

    Tabel 2: verloop afvalbeheerbijdrage per matras.

    jaar	2021	2022	2023	2024	2025	2026	2027	2028
    bijdrage matras in euro’s	2,63	2,24	2,65	3,35	4,51	5,71	7,03	8,65

    In artikel 4.4 van de Overeenkomst matrassen is bepaald dat MRN de hoogte van de afvalbeheerbijdrage kan differentiëren op basis van verschillen in kosten en opbrengsten in het recyclingproces (inzameling, transport, recycling, afzet gerecycled materiaal), bijvoorbeeld veroorzaakt door verschillen in recyclebaarheid. Bij aanvang van de afvalbeheerstructuur vindt geen tariefdifferentiatie van de afvalbeheerbijdrage plaats, gezien de geringe kostenverschillen in verschillende groottes en types matrassen. Als uit het contacteren van de matrasrecyclingbedrijven zou blijken dat differentiatie van de afvalbeheerbijdrage, bijvoorbeeld door rekening te houden met verschillen in transportkosten, gewenst is, dan zal MRN deze toepassen.

    In artikel 4.5 van de Overeenkomst matrassen is bepaald dat exportrestitutie wordt verleend voor zover matrassen worden geëxporteerd waarvoor reeds een afvalbeheerbijdrage is afgedragen.

  • h. Op grond van artikel 2, eerste lid, onder h, van de Regeling dient in de overeenkomst een omschrijving van degenen op wie de verplichting tot afdracht van de afvalbeheerbijdrage wordt gelegd, aan de orde te komen.

    De verplichting tot afdracht ligt op degene die beroepsmatig, ongeacht de gebruikte verkooptechniek, een matras in Nederland in de handel brengt.

    In de handel brengen is gedefinieerd in de Overeenkomst matrassen als voor het eerst op de Nederlandse markt aanbieden van een matras voor consumenten. Bedrijven die per jaar 200 of minder matrassen voor consumenten in de handel brengen worden vrijgesteld van het afdragen van de afvalbeheerbijdrage.

  • i. Op grond van artikel 2, eerste lid, onder i, van de Regeling dient in de overeenkomst een omschrijving van degenen aan wie de afdracht van de afvalbeheerbijdrage moet plaatsvinden, aan de orde te komen.

    In artikel 5 van de Overeenkomst matrassen wordt beschreven dat MRN zelf de afvalbeheerbijdrage bij de producenten int.

  • j. Op grond van artikel 2, eerste lid, onder j, van de Regeling dient in de overeenkomst het moment en de wijze waarop de afdracht van de afvalbeheerbijdrage moet plaatsvinden aan de orde te komen.

    In artikel 5.4 is geregeld dat bedrijven die een afvalbeheerbijdrage verschuldigd zijn na afloop van elk kwartaal dan wel elke maand iedere producent een opgavenformulier ontvangt van MRN. Via dit opgavenformulier doen deze bedrijven opgave van de door hen in de betreffende periode in de handel gebrachte matrassen. Aan de hand van de verstrekte gegevens berekent MRN de af te dragen afvalbeheerbijdrage. Het bedrijf maakt het aldus berekende bedrag, inclusief de verplichte btw, over aan MRN. MRN heeft hiertoe een digitale portal op haar website ingericht.

  • k. Op grond van artikel 2, eerste lid, onder k, van de Regeling dient in de overeenkomst de wijze waarop toezicht en controle op de afdracht van de afvalbeheerbijdrage plaatsvindt aan de orde te komen.

    In de artikelen 5.9 tot en met 5.18 is omschreven op welke wijze de gegevens van de producenten worden verkregen, op welke wijze en met welke termijnen MRN de producenten wijst op het nakomen van hun verplichtingen uit de Overeenkomst matrassen, hoe MRN de aangeleverde gegevens controleert op juistheid en de betrouwbaarheid verifieert. MRN maakt hierbij onder andere gebruik van aselecte steekproeven door een onafhankelijke accountant. Hiertoe is een protocol opgesteld door MRN. Ook is in deze artikelen de wijze omschreven hoe MRN de vertrouwelijke behandeling van de gegevens van de producenten en recyclingbedrijven heeft geborgd. Met name om te voorkomen dat leden van het bestuur inzage krijgen in bedrijfsgevoelige informatie van individuele producenten.

  • l. Op grond van artikel 2, eerste lid, onder l, van de Regeling dient in de overeenkomst de wijze waarop degenen op wie de verplichting tot afdracht van de afvalbeheerbijdrage is gelegd, gebruik kunnen maken van de afvalbeheerstructuur voor dat product aan de orde te komen.

    In artikel 3.9 van de Overeenkomst matrassen is bepaald dat MRN ook afgedankte matrassen zal accepteren van andere natuurlijke personen of rechtspersonen die matrassen in de handel brengen en deze overeenkomst niet hebben ondertekend.

  • m. Op grond van artikel 2, eerste lid, onder m, van de Regeling dient in de overeenkomst de looptijd van de overeenkomst te worden gegeven.

    De looptijd van de Overeenkomst is van 1 november 2021 tot en met 31 oktober 2026.

• 4. In de Regeling is verder aangegeven dat bij een verzoek tot algemeen verbindend verklaren van een overeenkomst over een afvalbeheerbijdrage naast de overeenkomst in ieder geval de volgende gegevens moeten worden overlegd:

  • a. Op grond van artikel 2, tweede lid, onder a, van de Regeling dient de naam, adres, registratienummer bij de Kamer van Koophandel en desgevraagd statuten van degenen die het verzoek indienen en namens wie het verzoek wordt ingediend, overlegd te worden.

    De Overeenkomst matrassen en het verzoek bevatten de namen, adressen en registratienummers bij de Kamer van Koophandel van de organisaties die partij zijn bij de Overeenkomst matrassen.

  • b. Op grond van artikel 2, tweede lid, onder b, van de Regeling dient in ieder geval de marktstructuur van de producenten die het product in de handel brengen, waaronder in ieder geval:

    • 1. de totale omvang, gerekend naar gewicht, aantal of grootte, in de handel gebrachte producten en het aandeel daarin van degenen die het verzoek indienen en namens wie het verzoek wordt ingediend;

    • 2. het aantal van diegenen als bedoeld in onderdeel a ten opzichte van het totale aantal producenten dat het product in Nederland in de handel brengt.

    Het Utrecht Sustainability Institute van de Universiteit Utrecht heeft in januari 2018 de analyse 'De matrasketen, Cijfers, drempels en kansen voor circulaire economie' uitgebracht. MRN heeft deze analyse als onderdeel van de aanvraag bijgevoegd. Hierin is op basis van marktonderzoek berekend dat de consumentenmarkt voor matrassen (niet zijnde de topmatrassen) in Nederland in 2017 bijna 1,2 miljoen stuks (1,19 miljoen) heeft bedragen.

    Het aantal topmatrassen wordt door MRN geschat op 400.000 stuks.

    In de aanvraag heeft MRN aangegeven dat de markt voor matrassen wordt gekenmerkt door zowel beddenspeciaalzaken als woonwarenhuizen. Naar omzet hebben de beddenspeciaalzaken een groter aandeel, naar aantallen verkochte matrassen is de markt meer in evenwicht. Op basis van gegevens uit de Kamer van Koophandel, informatie van brancheorganisaties, internet en marktdata zijn volgens MRN ongeveer 100 tot 200 producenten van matrassen in Nederland actief. Daarvan zijn enkele tientallen actief in het hoge(re) marktsegment. Verder zijn hieronder enkele tientallen detaillisten in de markt actief die zelf of via een inkoopcombinatie matrassen bij buitenlandse producenten bestellen, zogenoemde private labels. Verwachting van MRN is dat tijdens de looptijd van de Overeenkomst matrassen een beter beeld worden verkregen door MRN van de spelers op de markt.

    Zie onderdeel 5 van dit besluit voor de beoordeling van de meerderheid.

  • c. Op grond van artikel 2, tweede lid, onder c, van de Regeling dient een onderbouwing gegeven te worden van de aanwezigheid van een belangrijke meerderheid van de door verzoekers in de handel gebrachte producten, waarbij mede rekening wordt gehouden met de totale omvang en het gewogen aantal verzoekers als bedoeld in onderdeel b, onder (i) en (ii).

    In onderdeel 5 van dit besluit wordt nader ingegaan op de meerderheid en het marktaandeel van de ondertekenaars van het verzoek tot avv in relatie tot de totale markt.

  • d. Op grond van artikel 2, tweede lid, onder d, van de Regeling dient de wijze waarop afvalstoffenhouders van de producten bij afdanking geïnformeerd worden over afvalpreventiemaatregelen, innamesystemen, voorzieningen voor hergebruik of nuttige toepassing en de preventie van zwerfafval te worden omschreven.

    MRN zet in samenwerking met de NVRD communicatie op om gemeenten en milieustraten te informeren over de afvalbeheerstructuur voor matrassen. MRN heeft een website met informatie ingericht, en zal onder andere nieuwsbrieven en persberichten uitbrengen. Verder zal MRN in samenwerking met producenten een matrasetiket en een matraslabel ontwikkelen. Het etiket zal de consument informatie verschaffen over welke materialen in de matras zijn gebruikt en hoe die onderling weer te scheiden zijn. Het matraslabel zal met behulp van een kleurencode de mate van recyclingpotentie van de matras aangeven.

  • e. Op grond van artikel 2, tweede lid, onder e, van de Regeling dient in ieder geval de wijze waarop aan de eindgebruiker van het product voorlichting zal worden gegeven over de afvalbeheerbijdrage te worden omschreven.

    Primair is de communicatie over de afvalbeheerstructuur niet gericht op consumenten en wordt de afvalbeheerbijdrage niet bij de consumenten geheven, noch actief aan hen gecommuniceerd.

  • f. Op grond van artikel 2, tweede lid, onder f, van de Regeling dient in ieder geval de wijze waarop getracht is de in onderdeel b en, indien betrokken bij de uitvoering van de afvalbeheerstructuur, onderdeel d bedoelde personen bij het indienen van het verzoek te betrekken te worden omschreven.

    In de aanvraag geven de vijf ondertekenaars aan zoveel mogelijk andere bedrijven die matrassen in Nederland in de handel brengen te willen betrekken. De ondertekenaars hebben CMB en INretail een nieuwsbrief over de avv toegestuurd ten behoeve van leden en niet-leden. Daarbij heeft MRN het aanbod gedaan om uitleg te geven op een informatiebijeenkomst. Op 29 april 2020 is door CBM en op 14 mei 2020 door INretail een digitale bijeenkomst georganiseerd om zoveel mogelijk geïnteresseerde matrasbedrijven te informeren. Uit de informatiemomenten die in de aanloop van het verzoek tot avv zijn geweest tussen MRN en diverse producenten en brancheorganisaties zijn volgens MRN geen bezwaren naar voren gekomen tegen een avv.

  • g. Op grond van artikel 2, tweede lid, onder g, van de Regeling dient in ieder geval de wijze waarop jaarlijks openbaar verslag en verslag aan de Minister wordt uitgebracht over het naleven van de voorwaarden waaronder de algemeen verbindend verklaring is verstrekt, zoals het behalen van de doelstellingen voor het afvalbeheer te worden beschreven.

    In artikel 8 van de Overeenkomst matrassen is bepaald dat MRN jaarlijks openbaar en aan de Staatssecretaris verslag doet van haar activiteiten bij het publiceren van de financiële jaarstukken. Hierin wordt verslag gedaan over de behaalde resultaten over het voorgaande jaar, de afvalbeheerbijdrage en overige ontwikkelingen. MRN neemt tevens in de jaarrapportage informatie op over (mutaties van) haar deelnemers, financiële ontwikkelingen, informatie over het bestuur van de organisatie en de samenwerking met inzamelbedrijven, gemeenten en recyclingbedrijven.

  • h. Op grond van artikel 2, tweede lid, onder h, van de Regeling, dient indien van toepassing, de naam, de organisatorische opzet, taken en verantwoordelijkheden en desgevraagd statuten van de uitvoeringsorganisatie die namens de producenten of producentenorganisatie geheel of gedeeltelijk uitvoering geeft aan de afvalbeheerstructuur te worden verstrekt.

    De centrale sturing van de uitvoering van de Overeenkomst matrassen en de Afvalbeheerstructuur berust bij MRN. Het bestuur van MRN wordt gevormd door personen die worden voorgedragen door de Ondertekenaars en CBM. Via de vereniging CBM zijn kleinere marktspelers vertegenwoordigd, die vooralsnog geen deel uitmaken van de overeenkomst. De statuten van MRN zijn bij de aanvraag gedeeld.

    MRN heeft in een overeenkomst met CBM de opdracht aan CBM gegeven voor de uitvoering en ondersteuning van de afvalbeheerstructuur voor de avv voor matrassen. In deze overeenkomst zijn zaken geregeld als het verzorgen van de heffing, facturatie, incasso. Tevens valt hieronder het opstellen van financiële rapportages, de jaarrekeningen en de jaarbegroting, en het begeleiden van de accountantscontrole en het rapporteren.

    Uitvoerende werkzaamheden

    In de aanvraag zijn op hoofdlijnen de activiteiten van MRN beschreven:

    • • het sluiten van overeenkomsten met recyclingbedrijven, gemeenten, retailers en transportbedrijven;

    • • het vergaren van de relevante gegevens m.b.t. het in Nederland in de handel brengen van matrassen bij de producenten;

    • • het in rekening brengen en innen van de door deze bedrijven verschuldigde afvalbeheerbijdragen;

    • • het actief opsporen van bedrijven die ten onrechte niet zijn aangesloten en de beheerbijdrage niet afdragen;

    • • het verzorgen van de financiële jaarstukken, zoals begroting en jaarrekening;

    • • het opstellen van rapportages, zoals monitoring van het behalen van de doelstellingen van de avv en verslagen van de uitgevoerde werkzaamheden;

    • • het inrichten van een website met informatie, nieuwsbrieven en persberichten uitbrengen, alsmede interviews verzorgen;

    • • het afstemmen van taakverdeling in communicatie (informatie en bewustmaking) van consumenten en burgers met de bedrijven, brancheorganisaties en de NVRD. Geen eigenstandige publiekscampagne financieren;

    • • het relatiebeheer met de relevante partijen en/of hun organisaties;

    • • het accrediteren van matrasrecyclingbedrijven

    • • het maken van afspraken met betrekking tot communicatie met CBM, INretail en de NVRD.

  • i. Op grond van artikel 2, tweede lid, onder i, van de Regeling, dient het verzoek de gegevens over de financiële middelen die worden ingezet voor uitvoering van de afvalbeheerstructuur en de daarmee te realiseren doelstellingen te bevatten.

    De totale jaarlijkse kosten van de afvalbeheerstructuur zijn mede afhankelijk van de definitieve overeenkomsten met de matrasrecyclingbedrijven, de gemeenten, de retailers en de transportbedrijven, alsmede van de kosten die door MRN gemaakt moeten worden om het systeem van de afvalbeheerbijdrage goed te laten functioneren.

    De totale kosten van de afvalbeheerstructuur zullen naar verwachting in 2022 3.584.930 euro bedragen.

    Begroting MRN

    Tabel 3; begroting MRN

    		2022	2023	2024	2025	2026
    Inkomsten
    Bijdrage heffingen	€	3.584.930	4.243.885	5.355.702	7.217.873	9.130.409
    Overige inkomsten	€
    Totaal inkomsten	€	3.584.930	4.243.885	5.355.702	7.217.873	9.130.409
    Uitgaven Exploitatiekosten
    Portal	€	20.000	20.600	21.218	21.855	22.510
    Website	€	5.000	5.150	5.305	5.464	5.628
    Projectmanagement	€	–	–	–	–	–
    Uitvoeringskosten	€	197.472	203.396	209.498	215.783	222.256
    Communicatiekosten	€	31.209	32.145	33.110	34.103	35.126
    Directie en secretariaat	€	61.903	63.760	65.673	67.643	69.672
    Juridische ondersteuning	€	3.090	3.183	3.278	3.377	3.478
    Bestuurskosten	€	2.500	2.575	2.652	2.732	2.814
    Accountantskosten	€	15.450	15.914	16.391	16.883	17.389
    Certificeringskosten	€	10.000	10.300	10.609	10.927	11.255
    PR & publiciteit	€	10.300	10.609	10.927	11.255	11.593
    Rente en bankkosten	€	5.000	5.150	5.305	5.464	5.628
    Overige kosten	€	15.000	15.450	15.914	26.391	16.883
    Subtotaal 1	€	376.924	388.231	399.878	411.875	424.231
    Vergoedingen
    Milieustraten	€	2.200.000	3.300.000	4.400.000	6.000.000	7.800.000
    Opbouw reserve	€	1.008.007	55.654	55.823	805.998	906.178
    Retour voorschotten	€	–	–	–	–	–
    Subtotaal 2	€	3.208.0007	3.855.654	4.955.823	6.805.998	8.706.178
    Totaal uitgaven	€	3.584.930	4.243.885	5.355.702	7.217.873	9.130.409
    Resultaat boekjaar		0	0	0	0	0

    Gezien het feit dat 2022 het eerste jaar van de afvalbeheerstructuur matrassen zal zijn en er nog geen ervaring is opgedaan met de benodigde kosten, is een reserve voor onvoorziene omstandigheden van 50% van de begrote recyclingkosten (exclusief bureaukosten) voorzien.

• 5. Beoordeling van de meerderheid

  In artikel 15.37, eerste lid, van de Wm is opgenomen dat een verzoek tot algemeen verbindend verklaring van een overeenkomst over de afvalbeheerbijdrage slechts kan worden ingediend door degenen die, onderscheidenlijk organisaties van degenen die wat betreft de gezamenlijke omzet van de betrokken stoffen, preparaten of producten een naar het oordeel van de Minister belangrijke meerderheid vormen van degenen die deze stoffen, preparaten of producten in Nederland invoeren of op de markt brengen.

  Het vijftal ondertekenaars heeft in de aanvraag aangegeven gezamenlijk verantwoordelijk te zijn voor het op de markt brengen van 1.025.992 matrassen voor volwassenen, 67.879 matrassen voor kinderen en 288.767 topmatrassen. Het aantal op de markt gebrachte matrassen door de ondertekenaars komt daarmee op 1.382.638 matrassen. Dit komt overeen met een percentage van 86%. De ondertekenaars van het verzoek zijn vijf bedrijven, dit komt overeen met een percentage van 2,5% van het geschatte aantal bedrijven dat in Nederland matrassen op de markt brengt.

  De Overeenkomst voor matrassen is een nieuw initiatief. Er is geen wettelijke verplichting voor producenten in het kader van uitgebreide producentenverantwoordelijkheid. MRN stelt in het verzoek dat een aantal kleinere producenten vertegenwoordigd zijn via CBM. Uit de informatiemomenten die in de aanloop van het verzoek tot avv zijn geweest tussen MRN en diverse producenten en brancheorganisaties zijn volgens MRN geen bezwaren naar voren gekomen tegen een avv. Door de overige producenten van consumentenmatrassen zijn geen initiatieven bekendgemaakt die het afvalbeheer voor matrassen in de toekomst zal invullen. Gegeven het feit dat deze overige producenten in Nederland niet het merendeel van matrassen in de handel brengen, zal een alternatieve opzet voor een afvalbeheerstructuur door deze producenten geen succes kunnen garanderen.

  Gelet op de aangeleverde gegevens waaruit blijkt dat ondertekenaars circa 86% marktaandeel hebben, gezien de reikwijdte en de doelstellingen van de Overeenkomst matrassen, de verbeteringen in de doelmatigheid (zie onderdeel 7 van dit Besluit) van het afvalbeheer die daarmee bereikt kunnen worden en het ontbreken van bezwaren tegen of andere initiatieven voor de op te zetten afvalbeheerstructuur, is afdoende aannemelijk gemaakt dat is voldaan aan de vereiste belangrijke meerderheid volgens artikel 15.37, eerste lid, van de Wm.

• 6. Beoordeling doelmatigheid van het afvalbeheer

  Op grond van artikel 15.36, eerste lid, van de Wm beoordeelt de Minister aan de hand van het verzoek tot avv de doelmatigheid van het desbetreffende afvalbeheer als volgt:

  Doel van de Overeenkomst matrassen is om een doelmatig afvalbeheer voor consumentenmatrassen te bewerkstelligen middels het opzetten en in stand houden van een afvalbeheerstructuur. Deze afvalbeheerstructuur wordt bekostigd middels een afvalbeheerbijdrage voor matrassen die op basis van de Overeenkomst wordt geheven over voor het eerst op de Nederlandse markt in de handel gebrachte matrassen en topmatrassen die bestemd zijn voor consumenten.

  Jaarlijks worden er circa 1,2 miljoen matrassen door consumenten afgedankt, daarvan werden er in 2017 circa 30-35% gerecycled. Voorafgaand aan de Overeenkomst matrassen en het verzoek tot avv is de situatie dat er geen centraal gefinancierde en centraal georganiseerde afvalbeheerstructuur voor matrassen in Nederland is. Matrassen worden in de huidige praktijk bij de gemeentelijke milieustraat ingeleverd of komen in het grof huishoudelijk afval terecht. Veel matrassen die niet schoon en droog worden ingezameld, kunnen niet meer worden gerecycled, veroorzaken brandgevaar als gevolg van broei bij de opslag en transport en worden uiteindelijk verbrand. De kosten voor het inzamelen, recyclen dan wel verbranden van matrassen komen in de bestaande situatie volledig voor rekening van gemeenten. Deze bedragen ruim 400 euro per ton.

  Doel van de in de Overeenkomst matrassen opgenomen afvalbeheerstructuur is om in 2028 minimaal 75% van de consumentenmatrassen te recyclen.1 Voorts is de afvalbeheerstructuur gericht op een hoogwaardige recycling en verwerking van consumentenmatrassen. De Overeenkomst matrassen verbetert de doelmatigheid van het afvalbeheer op de volgende punten:

  • • bedrijven die matrassen in Nederland in de handel brengen, stellen zich verantwoordelijk voor kosteloze inname van afdankte matrassen. Daarbij wordt naast de bestaande inname op gemeentelijke milieustraten, ingezet op de inname van afgedankte matrassen bij verkoop door de retail en bij levering van een nieuw matras aan huis. Hiermee wordt het inzamelsysteem geïntensiveerd (de mate van spreiding en verdichting) en wordt de toegankelijkheid van het systeem verbeterd;

  • • bedrijven faciliteren daarmee tevens het op juiste wijze inzamelen van matrassen zodat deze droog en schoon blijven, en niet in het milieu terechtkomen. Hiermee wordt de recyclebaarheid verbeterd en problemen van broeihaarden en brandgevaar voorkomen;

  • • bedrijven bekostigen middels een afvalbeheerbijdrage de kosten voor de inname, het vervoer en de recycling van matrassen. Daarmee worden de publieke kosten van gemeenten verlaagd;

  • • bedrijven staan langjarig garant voor het dekken van het ketendeficit, hebben dit gekoppeld aan een meetbaar recyclingdoel en gaan directe relaties aan met matrasrecyclingbedrijven. Dit verbetert de investeringszekerheid voor matrasrecyclingbedrijven; en

  • • bedrijven streven na dat van de verwerkte matrassen minimaal 85% (in 2021) tot 90% (in 2024) van het gewicht wordt omgezet in op de markt afzetbare recyclaten die in nuttige toepassingen worden gebruikt, wat in overeenstemming zal zijn met de vereisten uit LAP3.

  Voor het beheer van de afvalbeheerstructuur hebben ondertekenaars Stichting Matras Recycling Nederland opgericht. MRN heeft geen winstoogmerk.

  Voor het opzetten van een afvalbeheerstructuur wordt door Ondertekenaars het afdragen van een afvalbeheerbijdrage door een ieder die matrassen in Nederland op de markt brengt als een essentieel onderdeel gezien. De ondertekenaars willen met de algemeen-verbindend-verklaring van de Overeenkomst matrassen voorkomen dat andere producenten van bovengenoemde matrassen geen afvalbeheerbijdrage afdragen, terwijl deze matrassen wel in de afvalbeheerstructuur terecht komen. De avv is nodig om te bewerkstelligen dat ook de producenten die geen partij zijn bij de Overeenkomst matrassen, verplicht worden de afvalbeheerbijdrage af te dragen die nodig is om de voorgestelde afvalbeheerstructuur in stand te houden.

  Het algemeen verbindend verklaren van de Overeenkomst matrassen draagt bij aan een doelmatig afvalbeheer.

• 7. Ingediende zienswijzen op ontwerpbesluit

  Op 15 oktober 2021 is door Koninklijke Vereniging voor Afval- en Reinigingsmanagement (NVRD) een zienswijze ingediend en binnen de termijn ontvangen.

  Op 20 oktober 2021 is door INretail een zienswijze ingediend en binnen de termijn ontvangen.

  Op 25 oktober 2021 is door Vangnedt een zienswijze ingediend en binnen de termijn ontvangen.

  De zienswijzen worden hieronder behandeld.

  Zienswijze NVRD

  De NVRD juicht het initiatief om tot een afvalbeheerstructuur te komen toe en ervaart de samenwerking met MRN tot op heden ook als constructief. Tegelijkertijd zien de leden van NVRD nog een aantal operationele en financiële uitdagingen. In de reactie heeft NVRD een aantal vragen gesteld. Hieronder zijn deze vragen samengevat en wordt reactie gegeven:

  • 1. NVRD vraagt of een evaluatiemoment kan worden opgenomen in het besluit.

    Reactie:

    Een evaluatiemoment is geen onderdeel van de aanvraag of de overeenkomst. Jaarlijks moet MRN verantwoording afleggen over de behaalde resultaten die zij met de avv heeft bewerkstelligd (zie artikel 8.2 van de overeenkomst en onderdeel 5g van het besluit). Een evaluatie kan los van dit besluit worden uitgevoerd. Het staat MRN en NVRD vrij om afspraken te maken over evaluatie.

  • 2. In de aanvraag heeft MRN aangegeven dat er samenwerkingsafspraken zijn gemaakt tussen MRN en NVRD. NVRD geeft aan dat dit niet juist is.

    Reactie:

    Naar aanleiding van deze zienswijzen blijkt dat er geen schriftelijke afspraken tussen MRN en NVRD zijn vastgelegd. Het besluit is hierop aangepast.

  • 3. NVRD geeft aan dat in de aanvraag en het ontwerpbesluit wordt gesproken over matrascontainers. NVRD vraagt of er ook een vergoeding wordt uitgekeerd wanneer gebruik wordt gemaakt van andere inzamelmiddelen, zoals matraskarren.

    Reactie:

    Het is aan de MRN om met gemeenten afspraken te maken over de vergoedingen binnen de afvalbeheerstructuur. Het semantische onderscheid tussen ‘matrascontainer’ of ‘matraskar’ is niet van belang voor het nemen van dit besluit.

  • 4. NVRD geeft aan dat de beoogde vergoeding voor gemeenten niet kostendekkend/toereikend is.

    Reactie:

    Het is aan de MRN om met gemeenten afspraken te maken over de vergoedingen binnen de afvalbeheerstructuur. Dit besluit heeft betrekking op het algemeen verbindend verklaren van Overeenkomst matrassen voor een ieder die matrassen in Nederland in de handel brengt. Het besluit heeft geen betrekking op de vergoedingen die met andere ketenactoren binnen de afvalbeheerstructuur worden afgesproken.

  • 5. NVRD pleit ervoor dat alle kosten met betrekking tot matrassen van haar leden voor vergoeding in aanmerking komen.

    Reactie:

    Het is aan de MRN om met gemeenten afspraken te maken over de vergoedingen binnen de afvalbeheerstructuur. Dit besluit heeft geen betrekking op de vergoedingen.

  • 6. NVRD merkt op dat de AVV wordt aangevraagd voor vijf jaar (tot en met 31 oktober 2026), terwijl sprake is van een vergoeding voor gemeenten en retailers tot en met 2028.

    Reactie:

    De maximale looptijd voor een avv is vijf jaar.

  • 7. NVRD vraagt om een overzicht van de oplopende vergoedingen per jaar in het besluit.

    Reactie:

    Het is aan de MRN om met gemeenten afspraken te maken over de vergoedingen binnen de afvalbeheerstructuur. Dit besluit heeft geen betrekking op de vergoedingen.

  • 8. De afvalbeheerstructuur ziet alleen op de inname van droge matrassen. NVRD stelt voor om gaandeweg de looptijd van het besluit een ambitie/prikkel te formuleren voor betrokken partijen om het aandeel natte matrassen terug te dringen naar nul dan wel de mogelijkheid tot recycling van natte matrassen te onderzoeken.

    Reactie:

    De Afvalbeheerstructuur heeft betrekking op de inzameling van droog ingezamelde matrassen. De Ondertekenaars willen met het vergoeden van droge matrassen gemeenten en retail stimuleren zorg te dragen voor een inzamelsysteem waarbij matrassen droog en schoon blijven.

  Zienswijze INretail

  In de reactie heeft INretail een aantal vragen gesteld. Hieronder zijn deze vragen samengevat en is reactie gegeven.

  • 1. INretail vraagt om kritisch te kijken naar de extra administratieve lasten die bedrijven ondervinden om aan te moeten tonen dat zij minder dan 200 matrassen per jaar op de markt brengen, en daarmee geen afvalbeheerbijdrage hoeven te betalen.

    Reactie:

    Ieder bedrijf dat matrassen verkoopt, moet een administratie bijhouden in ieder geval voor hun belastingaangifte. Het aantonen dat meer of minder dan 200 matrassen op de markt worden gebracht door een bedrijf, wordt daarom niet als een onevenredige last gezien, aangezien er reeds een administratie aanwezig dient te zijn.

  • 2. MRN geeft de mogelijkheid dat kleine producenten zich laten vertegenwoordigen door inkooporganisaties. INretail vraagt of de heffing via buitenlandse leveranciers kan verlopen met een mandaatverklaring.

    Reactie:

    MRN heeft in de aanvraag opgenomen dat zij bereid is hierover met producenten afspraken te maken.

  • 3. INretail vraagt hoe kleine ondernemers worden gecompenseerd voor inname van matrassen. De vergoedingenstructuur hiervoor is onduidelijk.

    Reactie:

    Het is aan de MRN om met retailers afspraken te maken over de vergoedingen binnen de afvalbeheerstructuur. Dit besluit heeft geen betrekking op de vergoedingen.

  • 4. INretail geeft verder aan dat in bijlage D van de aanvraag bij de begroting van MRN een post vergoeding milieustraten opgenomen. Er ontbreekt een post voor vergoeding retail.

    Reactie:

    In artikel 3.7 van de overeenkomst is aangegeven dat ook retailers een vergoeding kunnen ontvangen.

  • 5. INretail vraagt hoe de heffing bij de e-commerce wordt georganiseerd.

    Reactie:

    Ook de e-commerce valt onder de verplichting tot het afdragen van een afvalbeheerbijdrage. Het is aan MRN hierop toe te zien en hieraan uitvoering te geven.

  • 6. Bedrijven worden verplicht een door MRN gecontracteerde registeraccountant toe te laten ten behoeve van controle. INretail vindt deze eis buitenproportioneel en onredelijk bezwarend voor de retailer die ook importeur is.

    Reactie:

    In de Overeenkomst matrassen is bij punt 5.11 opgenomen dat ter controle van de juistheid van de door producenten verstrekte gegevens steekproefcontroles worden uitgevoerd door een door MRN gecontracteerde registeraccountant. MRN heeft aangegeven dat zekerheid moet worden geboden om een opgave te controleren om zodoende de volledigheid en juistheid van de opgaven vast te stellen. MRN geeft aan te willen zoeken naar een mogelijkheid om hier een praktische uitvoering aan te geven. Daarvoor wordt jaarlijks tien procent van de bedrijven, op basis van een aselecte steekproef, geselecteerd. Naar mijn oordeel is deze wijze van uitvoering van de controles redelijk, en inherent aan een goede uitvoering.

  • 7. INretail vraagt of er rekening mee is gehouden dat een retailer pas gedurende het jaar inzichtelijk krijgt of deze de ondergrens van 200 matrassen zal halen en daarmee betalingsplichtig is en dus later pas opgave gaat doen.

    Reactie:

    Bedrijven zullen jaarlijks inzichtelijk moeten maken hoeveel matrassen zij in de handel hebben gebracht. In deze gevallen zal MRN pas aan het einde van de periode kunnen bepalen of een bedrijf betalingsplichtig is of niet, en daarmee dus dan pas de betalingsplicht laten doen nakomen.

  • 8. INretail vraagt of er geen dubbele afvalbeheerbijdrage zal worden geheven als een buitenlandse leverancier ook in eigen land voor de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid van de matrassen betaalt.

    Reactie:

    De verplichting tot afdracht van de afvalbeheerbijdrage voor consumentenmatrassen geldt voor matrassen die voor het eerst in Nederland in de handel worden gebracht. Het is aan de importeur zelf om te voorkomen dat voor een matras ook in het buitenland wordt betaald. De MRN heeft hier geen invloed op.

  • 9. INretail geeft aan dat de ledenbijeenkomst van 14 mei 2020 van INretail niet een algemene bijeenkomst was om leden te informeren, maar dat een beperkt aantal leden was aangesloten.

    Reactie:

    De voorlichting over het initiatief is de verantwoordelijkheid van MRN. Inmiddels heeft MRN een website gelanceerd met de benodigde informatie.

  • 10. INretail vraagt tot slot hoe het bestuur van MRN wordt gecontroleerd. INretail stelt voor om hier een Raad van Toezicht of stuurgroep governance voor op te nemen.

    Reactie:

    In artikel 8 van de Overeenkomst matrassen is bepaald dat MRN jaarlijks openbaar en aan de Staatssecretaris verslag doet van haar activiteiten bij het publiceren van de financiële jaarstukken. Hierin wordt verslag gedaan over de behaalde resultaten over het voorgaande jaar, de afvalbeheerbijdrage en overige ontwikkelingen. MRN neemt tevens in de jaarrapportage informatie op over (mutaties van) haar deelnemers, financiële ontwikkelingen, informatie over het bestuur van de organisatie.

  Zienswijze Vangnedt

  In de reactie heeft Vangnedt een tweetal vragen gesteld. Hieronder zijn deze vragen samengevat en is reactie gegeven.

  • 1. Vangnedt geeft aan dat in de aanvraag voor avv, de overeenkomst en de onderliggende stukken gesproken wordt over (matras-)containers. In de huidige inzamelstructuur van matrassen wordt voor een belangrijk deel gebruik gemaakt van zogenaamde matraskarren.

    Reactie:

    Het semantische onderscheid tussen ‘matrascontainer’ of ‘matraskar’ is niet van belang voor het nemen van dit besluit.

  • 2. Vangnedt geeft aan dat de afvalbeheerbijdrage van € 2,50 per matras bij aanvang van de UPV niet toereikend is voor de kosten die met inzameling en verwerking van matrassen zijn gemoeid. Vangnedt vraagt waarom niet vanaf de start wordt gewerkt met een kostendekkende bijdrage.

    Reactie:

    De totale kosten van de afvalbeheerstructuur worden bekostigd uit de te betalen afvalbeheerbijdragen. Het is aan de MRN om de hoogte van de afvalbeheerbijdrage te bepalen.

  De ingediende zienswijzen geven aanleiding tot wijziging van het ontwerpbesluit op onderdeel 3, onderdeel 5d, e en h en onderdeel 6.

• I. de Overeenkomst matrassen inzake de afvalbeheerbijdrage voor matrassen algemeen verbindend te verklaren vanaf 1 januari 2022 of zoveel later als de datum van publicatie in de Staatscourant, tot 31 oktober 2026, of zoveel eerder als de Overeenkomst matrassen inzake de afvalbeheerbijdrage voor matrassen voortijdig eindigt.